Οι εργασίες του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας, που φέτος γιόρτασε την 20ή επέτειό του, ολοκληρώθηκαν με την Τελετή Λήξης, κατά την οποία έγινε ιδιαίτερη αναφορά στο σημαντικό έργο των πρωτεργατών και σταθερών στυλοβατών της διοργάνωσης Γιάννη Κυριόπουλου και Άρη Σισσούρα. Της Τελετής Λήξης του Συνεδρίου προήδρευσαν ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, κ. Κώστας Αθανασάκης, ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής, κ. Κυριάκος Σουλιώτης. Τις βραβεύσεις των καλύτερων ανακοινώσεων του φετινού συνεδρίου ανακοίνωσε ο Επίτιμος Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου, κ. Χρήστος Λιονής από κοινού με την κ. Ελπίδα Πάβη, Πρόεδρο της Επιτροπής Αξιολόγησης και Βράβευσης Εργασιών.
Χαιρετισμός Υφυπουργού Υγείας
Η καθολική κάλυψη των αναγκών υγείας όλου του πληθυσμού και η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας αποτελεί υποχρέωση κάθε ευνομούμενου κοινωνικού κράτους, τόνισε ο Υφυπουργός Υγείας κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος στην έναρξη της ομιλίας του.
Σήμερα, χάρη στο έργο που προσφέρει το ΕΣΥ, δεν υπάρχουν πλέον στην Ελλάδα καταστροφικές ιδιωτικές πληρωμές για την αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών υγείας του πληθυσμού. Το πρόβλημα ωστόσο στη μακροχρόνια φροντίδα υγείας και δη στη μακροχρόνια νοσηλευτική φροντίδα παραμένει και χρήζει επιτακτικής διευθέτησης και αναδιάταξης. Στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, εξήγησε, δημιουργήθηκαν περίπου 600 δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, οι δομές ωστόσο αυτές έχουν σημαντικό οικονομικό κόστος. Η μακροχρόνια νοσηλευτική φροντίδα αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο αδυναμίας κάλυψης των αναγκών του πληθυσμού, δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού, τόνισε ο Υφυπουργός, και χρειάζεται συνολική διευθέτηση. Μία καλή στρατηγική που θα μπορούσε να υιοθετηθεί και στη χώρα μας είναι η λύση που εφαρμόζει η Γερμανία, η οποία αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα, σύμφωνα με την οποία αξιολογείται και προσδιορίζεται ο βαθμός αδυναμίας αυτοεξυπηρέτησης των ασθενών, προκειμένου να κατευθύνονται στις κατάλληλες αντίστοιχες δομές.
Ομιλία Υπουργού Υγείας
Δηλώνοντας τον τεράστιο σεβασμό που έτρεφε και εξακολουθεί να τρέφει για τον αείμνηστο Γιάννη Κυριόπουλο, ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης αποκάλυψε με συγκίνηση στους συνέδρους πως ο Καθηγητής ήταν αυτός που κατά την πρώτη του θητεία στο Υπουργείο Υγείας τού προσέφερε τις πολύτιμες κατευθύνσεις του ώστε να μπορεί να διακρίνει τι είχε ουσιαστικά πραγματική αξία και τι όχι. Ο Γιάννης Κυριόπουλος ήταν ένας άνθρωπος με πραγματικό ενδιαφέρον και βαθιά γνώση του συστήματος και η απουσία του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, ανέφερε ο Υπουργός.
Τα οικονομικά και οι πολιτικές υγείας είναι ένα δυναμικό μέγεθος που μεταβάλλεται διαρκώς, καθώς αλλάζουν οι ανάγκες υγείας και οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα συστήματα υγείας. Η πρόοδος της τεχνολογίας είναι τόσο ραγδαία, με αποτέλεσμα οι προϋπολογισμοί να γίνονται γρήγορα παρωχημένοι, συνέχισε ο κ. Γεωργιάδης, επομένως χρειαζόμαστε πιο ευέλικτα εργαλεία για να προσαρμοζόμαστε στις εκάστοτε προκλήσεις των καιρών. Η γήρανση του πληθυσμού μεταβάλλει και αυξάνει δραματικά τις ανάγκες για την υγεία του, γεγονός που αποτελεί πρόκληση για τα συστήματα υγείας. Κλειδί για να μπορέσουν τα συστήματα υγείας να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις που αναδύονται είναι η βιωσιμότητα, υπογράμμισε ο Υπουργός.
Κάνοντας έναν απολογισμό των έντεκα μηνών της θητείας του, ο Υπουργός επισήμανε ότι μετά την εφαρμογή μέτρων για τον έλεγχο του clawback στη δαπάνη φαρμάκου διαπιστώνεται απόδοση των ληφθέντων μέτρων, καθώς το clawback του 2024 θα είναι μικρότερο αυτού του 2023, γεγονός που αποτελεί από μόνο του μεγάλη επιτυχία. Το clawback είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, ωστόσο όταν υπερβαίνει κάποια όρια είναι επικίνδυνο για το σύστημα, κάτι το οποίο κατανοεί και η φαρμακοβιομηχανία. Όσον αφορά στα διαγνωστικά, η μεταρρύθμιση για τον έλεγχο του clawback αποτελεί επίσης μεγάλη επιτυχία, καθώς ενδεικτικά τον Αύγουστο του 2024 ήταν 0%, τη στιγμή που τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους ήταν 12%.
Η πολιτική για τον έλεγχο των οικονομικών αποδίδει ήδη καρπούς, τόνισε ο κ. Γεωργιάδης, επισημαίνοντας πως το 2024 οι προϋπολογισμοί δόθηκαν για πρώτη φορά στα νοσοκομεία έως 10/01, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης της δαπάνης ανά μήνα από την αρχή του έτους και για πρώτη φορά να μην αυξηθεί η δαπάνη για το νοσοκομειακό φάρμακο.
Σαφώς δεν έχουμε λύσει όλα μας τα προβλήματα, συνέχισε ο Υπουργός. Η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση, δεδομένων των περιορισμένων πόρων, αποτελεί ωστόσο και μία μεγάλη ευθύνη. Στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά η χρήση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, ώστε οι θεραπείες να στοχεύουν αυτούς που πραγματικά τις χρειάζονται.
Για το 2025, ο σχεδιασμός του Υπουργείου περιλαμβάνει τη διεύρυνση της εφαρμογής του συστήματος των DRGs στα νοσοκομεία. Προφανώς αυτό θα υλοποιηθεί σταδιακά και με προσοχή, ώστε να συνεχίσει το σύστημα να λειτουργεί αρμονικά. Η εφαρμογή των DRGs έχει ως στόχο τη μέτρηση της παραγωγικότητας των νοσοκομείων και της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας που παρέχουν και όχι να κλείσουν δομές, υπογράμμισε ο κ. Γεωργιάδης. Το καλοκαίρι του 2025, πρόσθεσε, θα τεθεί επίσης σε εφαρμογή η πλατφόρμα κωδικοποίησης όλων των ιατροφαρμακευτικών προϊόντων, για την πλήρη παρακολούθηση των δαπανών των νοσοκομείων. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, επισήμανε ο Υπουργός, πως, σε συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών, ό,τι εξοικονομείται από τις δαπάνες υγείας επενδύεται στην υγεία.
Επιπλέον, μέχρι το τέλος του 2025, θα έχει τεθεί σε παραγωγική λειτουργία η μεγαλύτερη ίσως μεταρρύθμιση που έχει γίνει στην υγεία, ο πλήρης Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας κάθε Έλληνα πολίτη. Σε συνδυασμό, δε, με τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που «τρέχουν», τα δεδομένα των οποίων περνούν αυτόματα στον ΗΦΥ, πολύ σύντομα θα αποκτήσουμε έναν πρωτόγνωρο όγκο δεδομένων υγείας και θα μπορούμε να λαμβάνουμε αποφάσεις με στοχευμένη εφαρμογή στον πληθυσμό βάσει των υπαρκτών αναγκών.
Το ΕΣΥ βελτιώνεται διαρκώς, συνέχισε ο ομιλητής, φέρνοντας το παράδειγμα του «Οίκοθεν», ενός προγράμματος που μερικά χρόνια πριν δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως θα υπάρξει, ενώ επιπλέον έχει ήδη ξεκινήσει και το δύσκολο εγχείρημα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.
Συνοψίζοντας, ανέφερε ο Υπουργός, χάρη στο Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και τη βούληση της πολιτικής ηγεσίας, η χώρα μας βρίσκεται πολύ μπροστά όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας. Τα ψηφιακά εργαλεία που διαθέτουμε και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα συμβάλλουν, δε, και στην καταπολέμηση της διαφθοράς και των περιπτώσεων απάτης εντός του συστήματος. Σήμερα, 93 Νοσοκομεία και 158 Κέντρα Υγείας ανακαινίζονται πλήρως, ενώ επιπλέον θα δοθούν 100 εκατ. ευρώ για αγορά νέου τεχνολογικού εξοπλισμού στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας. Το έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για το ΕΣΥ σήμερα, κάτι που δεν συμβαίνει μόνο στη χώρα μας αλλά παντού. Τα μέτρα που λαμβάνονται ωστόσο για την αντιμετώπιση του ελλείμματος αυτού, όπως η δυνατότητα των ιατρών του ΕΣΥ να ασκούν παράλληλα ιδιωτικό έργο, η δυνατότητα ιδιωτών ιατρών να εργασθούν μέσα στο ΕΣΥ και τα κίνητρα για την απασχόληση σε άγονες γραμμές, σε συνδυασμό με τις προσλήψεις που έχει αποφασισθεί να γίνουν, φαίνεται να αποδίδουν. Στην πραγματικότητα, το ΕΣΥ είναι σήμερα καλύτερο από ποτέ, ολοκλήρωσε την ομιλία του ο κ. Γεωργιάδης. Έχει περισσότερους πόρους, περισσότερο προσωπικό και καλύτερο εξοπλισμό, οι υποδομές του ανακαινίζονται πλήρως, ενώ επιπλέον ομαλοποιείται η διαδικασία προμήθειας φαρμάκων.
Ομιλία στη μνήμη του Καθηγητή Άρη Σισσούρα
Ο αείμνηστος Άρης Σισσούρας, ανέφερε ο καθηγητής Νίκος Πολύζος στην ομιλία του «Η μεταρρύθμιση ως αντίδοτο στην αδράνεια: μια προσέγγιση του έργου του Άρη Σισσούρα», υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες και τους πρώτους μεταρρυθμιστές του ΕΣΥ, με ιδιαίτερα αξιόλογη διεθνή καριέρα, δάσκαλος αυστηρός αλλά συνάμα υποβοηθητικός, συνάδελφος συνεργατικός, με πειθώ στις απόψεις του αλλά και προσπάθεια για consensus, άνθρωπος που χαιρόταν τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της.
Το σημαντικό έργο που άφησε πίσω του στηρίχθηκε στις αρχές που συνοψίζονται στο ότι βασικές συνιστώσες μιας μεταρρύθμισης είναι οι περισσότερο δομικές και όχι διορθωτικού χαρακτήρα ολοκληρωμένες αλλαγές, η καλά σχεδιασμένη διαδικασία, ο μεγάλος και όχι σύντομος χρόνος υλοποίησης, η πολιτική που δρα από πάνω προς τα κάτω -από εθνικό επίπεδο σε περιφερειακό και τοπικό- και επαναφέρει την ανάδραση από τον σχεδιασμό ως την αξιολόγηση. Τέλος, το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης που ρυθμίζεται ανάλογα με τις σύγχρονες επιδημιολογικές κ.ά. ανάγκες των πολιτών και με τις ιδιοτυπίες του ευρύτερου κοινωνικοοικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος.
Στο τελευταίο βιβλίο του «Τα Μετέωρα Βήματα του ΕΣΥ» (2012), ο αείμνηστος Άρης Σισσούρας αναφέρθηκε στις μεταρρυθμίσεις ως τομές κοινωνικής οργάνωσης της χώρας, που πολλές φορές παρέμειναν ανολοκλήρωτες στην υλοποίηση. Τέτοια ήταν και η μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας· αξιακά και θεσμικά εδραιωμένη σε αρχές ισότητας και καθολικής κάλυψης, αλλά και αποδεκτή από το κοινωνικό σύνολο, διέγραψε όμως μια μετέωρη πορεία, με αντιφάσεις, μεταξύ εντυπωσιακής ανάπτυξης υποδομών και υπηρεσιών ιατρικής υποστήριξης από τη μια, και θεσμικής ανεπάρκειας, χαμηλών αποδόσεων και δυσαρέσκειας των πολιτών από την άλλη.
Βραβεύσεις ανακοινώσεων – Βραβείο «Άρης Σισσούρας»
Ακολούθησε η βράβευση των δύο καλύτερων προφορικών ανακοινώσεων και της καλύτερης αναρτημένης ανακοίνωσης που υποβλήθηκαν στο Συνέδριο με το Βραβείο «Άρης Σισσούρας», ένα βραβείο που απονεμήθηκε για πρώτη φορά και θεσπίστηκε στη μνήμη του Καθηγητή Άρη Σισσούρα ως ένδειξη τιμής και αναγνώρισης για την προσφορά του στη διαμόρφωση του επιστημονικού πεδίου της πολιτικής υγείας και της διοίκησης υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα, αλλά και στον σχεδιασμό και τη δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας.
Την Τελετή Λήξης έκλεισε ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής κ. Κώστας Αθανασάκης, που ολοκλήρωσε τις εργασίες του Συνεδρίου ευχαριστώντας όλους για την πολύτιμη συμμετοχή τους. Ένας από τους κυριότερους στόχους του Συνεδρίου είναι οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε αυτό να καταλήγουν σε προτάσεις και να οδηγούν στη διαμόρφωση πολιτικών που μπορούν να βελτιώσουν το σύστημα υγείας της χώρας μας. Επόμενος στόχος του Συνεδρίου αυτού, πρότεινε ο κ. Αθανασάκης, θα μπορούσε να είναι να δώσει το έναυσμα ώστε να εργαστούμε όλοι για να μετατρέψουμε το εθνικό σύστημα υγείας μας σε ένα σύστημα που θα εστιάζει στο να αποτρέπει αντί να θεραπεύει τη νόσο.